بررسی وضعیت فرسایش و رسوب گزاری در جنگلهای مانگرو با استفاده از تصاویر ماهواره ای و نرم افزار DSAS (مطالعه موردی: جنگلهای مانگرو حوزه رویشگاهی خمیر استان هرمزگان) |
Paper ID : 1069-SMPR-FULL |
Authors: |
داود مافی غلامی *1, جهانگیر فقهی2, افشین دانه کار3, نبی اله یارعلی4 1کوی حافظ-خیابان چهاردهم-پلاک 548- کد پستی: 6461638335 2دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران 3دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران 4دانشیار گروه علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد |
Abstract: |
در میان زیرسیستم های طبیعی واقع در سواحل جهان، مانگروها با دارا بودن ارزشهای استفاده ای مستقیم و غیر مستقیم در سطوح مختلف اکوسیستمی و اجزاء، فراهم کننده طیف متنوعی از کالاها و خدمات مورد نیاز جوامع ساحلی هستند؛ لذا برای هزاران سال نقش قابل ملاحظه ای را در اقتصاد و معیشت پایدار جوامع انسانی بر عهده داشته اند. با وجود اهمیت بالای این خدمات اکوسیستمی در تأمین نیازهای انسانی، تخریب و از بین رفتن این رویشگاه های منحصر به فرد ساحلی در طول سه دهه گذشته در سراسر دنیا شدت یافته است، چنان که تاکنون بیش از 50 درصد از جنگلهای مانگرو جهان دچار تخریب و افت کیفیت شدهاند و این روند همچنان ادامه دارد. نتیجه مستقیم تخریب و از بین رفتن اکوسیستم های مانگروها، از بین رفتن طیف گسترده ای از کالاها و خدمات ارائه شده توسط این اکوسیستم ها و ناپایداری جوامع انسانی وابسته به آن ها بوده است. این امر اهمیت ارائه راهکارهای مدیریتی و برنامه ریزی موثر را برای حفاظت و یا احیاء اکوسیستم های مانگروها نشان می دهد که به یکی از مهمترین اهداف تصمیم سازان و مدیران منابع طبیعی تبدیل شده است. یکی از راه های دستیابی به هدف فوق، بررسی تغییرات مرزهای مانگروها در طی زمان است که می تواند به عنوان یکی از بهترین شاخص ها جهت بررسی پاسخگویی مانگروها نسبت به تغییرات مورفولوژی و دینامیک رسوبی سواحل و نیز بررسی میزان آسیب پذیری این اکوسیستم ها نسبت به وقوع تنش های اقلیمی مورد استفاده قرار گیرد بنابراین، با بررسی تغییرات دینامیک رسوبی و یا تغییرات مرزهای مانگروها در طی زمان می توان به اطلاعات ضروری جهت راهکارهای مدیریتی و برنامه ریزی موثر برای حفاظت و توسعه این اکوسیستم ها دست یافت. هدف این مطاله نیز برآورد نرخ تغییر مرزهای مانگروهای واقع در حوزه رویشگاهی خمیر استان هرمزگان در طول یک دوره 28 ساله است. بدین منظور، با انجام پردازش و تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره لندست مربوط سالهای 1986، 1998 و 2014، مرز رو به دریای مانگروها استخراج گردید و با استفاده از نرم افزار Digital Shoreline Analysis System (DSAS) و اجرای روش آماری Linear Regression Rate (LRR)، نرخ تغییر مرزهای مانگروها محاسبه شد. نتایج نشان داد که میانگین نرخ پیشروی و پسروی در جنگلهای مانگرو حوزه رویشگاهی خمیر برابر با 0.29 است و بیشترین و کمترین مقدار LRR نیز به ترتیب برابر با 1.9 و 1.06- است. بررسی روند کلی تغییر مقادیر میانگین تغییر مرزهای مانگروهای زون های گوناگون حوزه رویشگاهی خمیر نشان داد که مطابق با الگوی تغییر وضعیت دینامیک رسوبی سواحل، مانگروهای واقع در بخش غربی این حوزه رویشگاهی دارای وضعیت پسروی (فرسایش) در مرزهای خود هستند و با حرکت به سمت شرق، نرخ پیشروی و یا رسوب گزاری مانگروها در شرقی ترین بخش این حوزه رویشگاهی (جزیره مردو) افزایش می یابد. در نهایت می توان گفت که نتایج حاصل از این تحقیق می تواند با فراهم آوردن اطلاعات حیاتی در خصوص وضعیت دینامیک رسوبی و نرخ فرسایش و رسوب گزاری در بستر مانگروها، کمک قابل توجهی به برنامه ریزی و اجرای اقدامات احیاء و توسعه این اکوسیستم های منحصر به فرد کند. |
Keywords: |
فرسایش و رسوب گزاری، تصاویر ماهواره ای، DSAS، حوزه رویشگاهی خمیر، استان هرمزگان |
Status : Paper Accepted (Poster Presentation) |